Dzieje się - Sztuka

Jak plakat reklamowy Polskiego Fiata stał się dziełem sztuki?

2021-04-12 09:29:22

Zabieramy Was na przejażdżkę samochodem. I to nie byle jakim, tylko Polskim Fiatem namalowanym przez Wojciecha Kossaka - artystę, który nawet w tematykę motoryzacyjną wplótł galopujące konie.

plakat Polski Fiat 1934

W dwudziestoleciu międzywojennym plakat przeżywał w Polsce rozkwit. Za projektami stali często wybitni malarze, dla których ten - wciąż nowy - gatunek był polem do eksperymentów artystycznych. Plakaty przygotowywali także bardziej konserwatywni twórcy, jak na przykład Wojciech Horacy Kossak herbu Kos (1856-1942). W końcu XIX w. i w dwudziestoleciu międzywojennym był on prawdziwą gwiazdą polskiej sztuki: rozchwytywanym portrecistą, a nade wszystko niezwykle płodnym autorem scen batalistycznych. Malował ułanów i kirasjerów, sięgał po motywy z powstań i wojen napoleońskich. Na jego obrazach prawie zawsze pojawiają się konie, przedstawiane z mistrzowską swobodą, nawet w najbardziej dynamicznych ujęciach. Zamiłowanie do takiej tematyki zaszczepił w artyście jego ojciec, Juliusz - również słynny malarz. Sam Wojciech z kolei zaraził pasją syna, Jerzego, z którym często współpracował.

W dwudziestoleciu międzywojennym, w dobie rozwoju sztuki awangardowej, Kossak był wręcz uosobieniem malarskiego tradycjonalizmu. Niesłabnąca popularność zapewniała mu jednak nowe zlecenia, takie jak zamówienie na plakat reklamowy dla spółki Polski Fiat z 1934 r. Stworzony przez Kossaka projekt to po prostu obraz olejny uzupełniony o odpowiedni podpis. Artysta dostosował temat do tego, co lubił i umiał malować, przemycając nawet swoje ukochane konie. Czy znaczy to, że Kossak był przeciwnikiem motoryzacji? Przeciwnie: posiadał jeden z pierwszych samochodów w Krakowie, w dodatku był prezesem tamtejszego Klubu Automobilowego. Na plakacie Kossaka auto marki Fiat ściga się z konnym wozem - podobnym do tych, które malarz wiele razy umieszczał na obrazach pokazujących krakowskie i góralskie wesela.

Pasażerowie furmanki mają na sobie podhalańskie stroje ludowe, podczas gdy w samochodzie siedzą dwie modnie uczesane kobiety. Podobno to córki malarza - poetka Maria Pawlikowska-Jasnorzewska i pisarka Magdalena Samozwaniec, które często pozowały ojcu do obrazów. Uczestnicy wyścigu śmieją się i machają do siebie. Choć zderzają się tu ze sobą dwie rzeczywistości: przeszłość i współczesność, samochód zdaje się w takim otoczeniu czymś swojskim, pasującym do pagórkowatego krajobrazu niemal równie dobrze jak góralski zaprzęg.

Rodzimy pejzaż i ludowe stroje podkreślają, że reklama dotyczy samochodu wyprodukowanego w Polsce. Na plakacie widzimy Polskiego Fiata 508, wówczas nowość na rynku. Model miał premierę we Włoszech w 1932 r. W Polsce produkowany był od 1934 r. przez Państwowe Zakłady Inżynierii na mocy zawartej kilka lat wcześniej umowy licencyjnej. Niewielkie i stosunkowo tanie auto szybko zyskało popularność, a warszawska fabryka produkowała je do II wojny światowej, czyli dłużej niż włoski zakład Fiata. Trudno powiedzieć, jaki udział w tym sukcesie miał plakat Kossaka, ale specjaliści Polskiego Fiata niewątpliwie świetnie znali się na marketingu: już nieco wcześniej widzowie kin mogli oglądać reklamę modelu 508 z udziałem aktorki Leny Żelichowskiej i piosenkarza Adama Astona.

Oryginał reprodukowanego na plakacie obrazu Kossaka, znany pod tytułem „Dwa światy” lub „Góralskie wesele”, wisiał przed wojną w warszawskiej siedzibie spółki Polski Fiat przy ul. Sapieżyńskiej 6. Niestety jego późniejsze losy nie są znane. Egzemplarz plakatu znajdziemy natomiast w Muzeum Plakatu w Wilanowie, oddziale Muzeum Narodowego w Warszawie. Warto zapoznać się z imponującymi zbiorami tej instytucji, która jest najstarszym muzeum poświęconym plakatowi - obejmują one między innymi ponad 36 tysięcy polskich plakatów.

 

Zwiedzajcie z nami muzea i galerie całego świata bez wychodzenia z domu!

Takie możliwości otwiera przed Wami sekcja MUZEA i GALERIE w Bazie Legalnych Źródeł na legalnakultura.pl

Artykuł Fundacji Legalna Kultura

Zdjęcie plakatu ze zbiorów Muzeum Plakatu w Warszawie, fot. Domena publiczna / materiały prasowe

Słowa kluczowe: Wojciech Kossak, analiza, obraz, reklama, Polski Fiat 1934
Komentarze
Redakcja dlaStudenta.pl nie ponosi odpowiedzialności za wypowiedzi Internautów opublikowane na stronach serwisu oraz zastrzega sobie prawo do redagowania, skracania bądź usuwania komentarzy zawierających treści zabronione przez prawo, uznawane za obraźliwie lub naruszające zasady współżycia społecznego.
Zobacz także
Festiwal ŁÃłdź Wielu Kultur
Przed nami Festiwal Łódź Wielu Kultur 2024 Łódź

Wydarzenie od 4 do 13 października 2024 roku Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

Dizajn na fali
Rusza Cykl "Dizajn na fali" z myślą o studentach Kraków

Pierwsze spotkanie odbędzie już 20 marca!

Polecamy
Narodziny Wenus, Sandro Botticelli
"Narodziny Wenus" - co ukryto w obrazie bogini miłości?

Sandro Botticelli umiejętnie zestawił ze sobą statyczną pozę Wenus i dynamiczne gesty pozostałych postaci.

What do you really want
"What do you really want?" - wystawa Edy Yukov w BWA Galeria Sztuki w Olsztynie Olsztyn

Tematyka prac artystki oscyluje pomiędzy jej fascynacją sztuką renesansu i baroku, a współczesną formą wyrazu nawiązującą do street art'u.

Polecamy
Ostatnio dodane
Festiwal ŁÃłdź Wielu Kultur
Przed nami Festiwal Łódź Wielu Kultur 2024 Łódź

Wydarzenie od 4 do 13 października 2024 roku Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.

Dizajn na fali
Rusza Cykl "Dizajn na fali" z myślą o studentach Kraków

Pierwsze spotkanie odbędzie już 20 marca!