Kresowe miasta i miasteczka. Fotografie Józefa Dańdy

Zorganizowana w Muzeum Górnośląskim wystawa fotografii Józefa Dańdy przenosi zwiedzających do kresowych miast i miasteczek, których wielokulturowość znalazła odzwierciedlenie w urbanistyce, architekturze oraz sztuce. Umożliwia zarazem podróż w czasie – prezentowane zdjęcia zostały wykonane w latach 30. minionego stulecia.

Wśród 30 eksponowanych fotografii znajdują się dwie oryginalne odbitki sporządzone przez autora w okresie międzywojennym. Pozostałe są odbitkami z lat 80. Wystawę wzbogacają plansze, mapa i opisy miejscowości z Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Gutenberga z lat 1928–1936, a także sprzęt fotograficzny z epoki.

Józef Dańda był człowiekiem wielu pasji: działaczem społecznym, krajoznawcą, organizatorem życia kulturalnego, przede wszystkim jednak wybitnym fotografikiem. Jego ulubionym tematem zdjęć był pejzaż, ale uwieczniał również architekturę, folklor, wykonywał zdjęcia dokumentacyjne, reporterskie, portretowe. Niezwykle cenił Jana Bułhaka i jego szkołę „fotografii ojczystej”.

Dańda urodził się w 1895 roku na Śląsku Cieszyńskim, a w 1922 r. przeniósł do Katowic. Od tego czasu Górny Śląsk stał się jego miejscem na ziemi i ważnym, ale nie jedynym obiektem fotograficznych zainteresowań. Podróżował z aparatem po całej Polsce, docierając m.in. na Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej.

Niektóre ze sfotografowanych przez Dańdę miejscowości przeobraziły się w duże miasta, inne figurują dziś pod odmienną nazwą. Dzięki zdjęciom Dańdy możemy poznać krajobraz i architekturę międzywojennych Zaleszczyków, Grodna, Lwowa, Brzeżan, Nowogródka, Podhajec, Wilna, Krystynopolu czy Krzemieńca, a także ośrodków sportów zimowych, jak Jaremcza i Worochta, oraz wielu innych kresowych miejscowości.

Fotografie Józefa Dańdy publikowane były w prasie lokalnej i ogólnopolskiej. Autor prowadził wykłady, brał udział w konkursach, jak również prezentował swoje prace na licznych wystawach. Współzałożył Śląskie Towarzystwo Miłośników Fotografii i marzył o stworzeniu muzeum fotografii. Od 1949 roku był członkiem ZAiKS-u, a także przez dwa lata wykładowcą fotografiki na ASP w Krakowie.

Zdjęcia prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego i Muzeum Historii Katowic. Ekspozycję można zwiedzać do 22 stycznia 2017 roku.